In de columnreeks “Ramiro aan het woord” reflecteert Ramiro Martina, met persoonlijke anekdotes en voorbeelden, om de week op ons onderwijs en andere levensbelangrijke zaken. Ramiro is, naast compagnon van Heldenbureau, docent op het Deltion College in Zwolle en auteur van ‘De inburgering van een Antiliaan’. Ramiro staat met de voeten in de klei en deelt graag zijn visie op relevante zaken in zijn leven in deze columnreeks.

De som 1+1 met het antwoord 2 is voor mij één van de meest bewuste herinneringen van kennisoverdracht ooit. Op een dag realiseerde ik mij dat ik met het goede antwoord op deze som complimenten kon krijgen, een bevestiging gaf dat ik iets begrepen had en een goed cijfer kon scoren.

Hoe simpel het nu ook klinkt, ooit kon ik deze vraag gewoon niet beantwoorden. Door opgedane kennis en vaardigheden, onder andere op mijn vingers tellen, is het mij uiteindelijk gelukt. Nu kan ik niet alleen antwoord geven op deze vraag, maar ook onderbouwen waarom het antwoord op deze rekenkundige opgave 2 is. Nu hoef ik niet eens meer over het antwoord na te denken. Zo ben ik nu eenmaal geprogrammeerd! Toch heb ik ooit ook getwijfeld aan het juiste antwoord.

Tijdens het eerste jaar van mijn opleiding Elektrotechniek Telematica (telecommunicatie & informatica) stortte mijn wereld in elkaar. Na jarenlang bevestigd te hebben gekregen dat 2 het antwoord op de som 1+1 is, stond er plotseling iemand voor de klas die mij probeerde te overtuigen dat het antwoord op deze som, ook 1 kan zijn. Binnen booleaanse algebra is dit namelijk het juiste antwoord.

Ik kan mezelf nog horen denken: 1+1 is 1? Ben ik nou gek of probeert deze beste docent mij en de hele klas, te foppen? Was dit zijn efficiënte manier om de pientere studenten te onderscheiden van de domme. Was dit een psychologische test om alvast te peilen wie gemakkelijk overstag gaat? Hoezo is 1 het antwoord op de som 1+1?

Het gekke was dat klasgenoten dit bevestigden en overtuigd met de docent mee knikten. Zaten mijn klasgenoten ook in het complot en wilden zij klassikaal mijn domheid ontmaskeren? Wat was er hier aan de hand? Waarom zie ik dit niet of waarom kan ik dit niet begrijpen? Het klopte gewoon niet! Dit gaat in tegen alles wat ik ooit geleerd had. Zelfs op mijn vingers tellen hielp niet meer.

Ik kan niet ontkennen dat deze, voor de docent eenvoudige vraag, geholpen heeft om uiteindelijk vroegtijdig te stoppen met deze opleiding. Na mijn zoektocht naar wat ik echt wou, een tweetal opleidingen en wat levenservaring ben ik als docent in het onderwijs gaan werken.

Ik kom uit een onderwijsfamilie en heb dus van jongs af aan meegekregen dat er (bijna) geen veiliger plek is om iets te leren dan in het onderwijs. Hiermee bedoel ik niet uitsluitend kennisoverdracht van docent naar student, maar ook van student naar docent, collega’s onderling, van de organisatie op zijn personeel en van de overheid naar de gehele onderwijssector.

Ik heb bij verschillende onderwijsinstellingen gewerkt en heb ervaren hoe creatief met onderwijsmiddelen wordt omgegaan, zodat het ultieme doel behaald wordt. Het realiseren van kennisoverdracht om te leren. Dit in de brede zin en dus niet uitsluitend op basis van diploma rendement. Er worden talloze projecten, initiatieven, vernieuwingen, vacatures, excursies, (buitenlandse)reizen, uitjes, borrels, workshops, sessies en ga zo maar door georganiseerd, om maar het doel te realiseren.

Dit betekent dat een initiatief of project binnen het onderwijs niet altijd zijn op papier geformuleerde doel hoeft te behalen. Alleen al door deelname aan het project of initiatief en dus het uitwisselen van ervaringen en kennis kun je leerervaringen op doen die je vooraf niet had verwacht.

Terug naar mijn vroegere docent die zei dat 1+1, 1 was. Ik geloof dat hij ons toen wilde prikkelen. Ga niet altijd op je automatische piloot zitten als je wilt leren. Ik was waarschijnlijk zo vastgeroest aan het mijn geprogrammeerde antwoord dat ik niet meer open stond voor nieuwe zienswijzen. Ik deed te veel mijn best om me vast te houden aan bestaande kennis en werkelijkheid, hierdoor ontstonden bij mij meerdere blinde vlekken. In mijn jaren binnen het onderwijs, heb ik vooral geleerd dat er veel kansen en mogelijkheden zijn. Dus hou je ogen open, verken je grenzen en maak optimaal gebruik van de mogelijkheden. Want het onderwijs is bedoeld om te leren. Achteraf ben ik de docent dankbaar voor zijn andere blik op deze, voor mij, makkelijke som.