League of Legends

In opdracht van samenwerkingsverband vo Noord-Kennemerland schreef Bas Schepers het verhaal ‘League of Legends’ over Javey. Het lukte hem even niet op school. Javey had tijd en ruimte nodig om te onderzoeken hoe dat kwam. Er speelde veel in zijn jonge leven.

Gelukkig was hij welkom op het centrum voor Creatief Leren En Ontwikkelen (CLEO). Samen met Bert ging Javey op zoek naar de juiste route voor hem. In ‘League of Legends’ volg je de reis die Javey heeft gemaakt, welke draken hij ontmoette en wie hem hielpen op momenten dat de tegenslag te groot leek.

League of Legends

Op zijn gemak
‘Heb je enig idee waarom Bert gevraagd heeft jouw verhaal aan mij te vertellen?’

‘Nee. Eerlijk gezegd niet, maar ik vind het wel leuk om te doen.’

‘Waarom ben je naar CLEO gegaan?, vraag ik aan Javey.

‘Dat is een lang verhaal.’

Javey lacht en wrijft in zijn handen. Hij lijkt zich, hier in het kantoor van CLEO, op zijn gemak te voelen. Bert is er ook. Onopvallend achter zijn bureau. Javey en ik zitten aan de grote tafel in het midden van de ruimte.

‘Ik zat in 3 havo, maar ik ging niet meer naar school. Ik speelde de hele dag League of Legends. Ken je dat?

‘Nee, vertel.’

‘Het is een online game. Als je inlogt vorm je een team met andere spelers. Samen strijd je tegen een ander team. Ik was vrij goed en speelde op een gegeven moment van tien uur ’s ochtends tot na middernacht. Ik at mijn ontbijt voor het scherm.’

Verbaasd kijk ik hem aan.

‘Waarom? Dit gebeurde toch niet van de een op de andere dag?’

Javey laat geen pauze vallen en vertelt verder.

‘Mijn ouders zijn gescheiden toen ik vijf was. Ik woonde bij mijn moeder tot mijn veertiende. We hadden vaak ruzie. Ik kreeg steeds pijn in mijn buik en ging dan niet school. Ik besef pas sinds kort dat de buikpijn kwam door de ruzies met mijn moeder. Toen wist ik dat niet. Omdat ik steeds vaker niet naar school ging, miste ik een aantal toetsen en was mijn cijferlijst niet best. De drempel om naar school te gaan werd steeds hoger’

‘En toen ging je gamen?’

‘Ja, ik was inmiddels bij mijn vader gaan wonen. Mijn moeder zag ik nog wel regelmatig. Mijn vader had er niet veel moeite mee dat ik achter mijn beeldscherm zat. Omdat ik bijna niet meer naar school ging zat ik de hele dag te gamen. Als ik speelde voelde ik geen buikpijn en vergat ik de eerdere ruzies met mijn moeder.

‘Weet je wat ook een probleem was? Ik speelde dus hele dagen. Ik werd daardoor steeds beter in League of Legends. Ik werd dus beloond voor de vele uren dat ik gamede.

Zorgen
Javey vertelt dat, tot zijn eigen verbazing, hij aan het einde van het schooljaar te horen kreeg dat hij over mocht naar 4 havo. School wilde hem stimuleren. Javey zou intelligent genoeg zijn om het te redden in  4 havo. Of dat zou lukken was natuurlijk de vraag. Eerst was er de zomervakantie voor Javey.

‘In de vakantie ging ik door met gamen, maar sprak met mijzelf af dat ik na de vakantie weer naar school zou gaan. Ik had er ook wel weer zin in op dat moment.’

De vakantie liep ten einde en het werd ‘vijf voor twaalf’. Zou Javey de draad weer oppakken en naar school gaan?

‘De laatste week van de zomervakantie bleek ik een draaiing van mijn teelbal te hebben. Ik ben met spoed geopereerd en kon acht weken niet naar school. Ik miste dus de start van het nieuwe jaar. Ik probeerde wel weer naar school te gaan. De buikpijn en schaamte voor mijn operatie hielden mij tegen. Ik haakte dan af. Ik drukte mijn telefoon uit, ging naar mijn slaapkamer en zette de computer aan. De buikpijn verdween dan.’

School was dit keer op haar hoede. Kim, de ondersteuningscoördinator van school, nam contact op met Javey. Ze maakte zich zorgen en wilde met Javey in gesprek. Samen gingen ze om tafel en maakten een plan om hem weer in de lessen te krijgen. Hij zou beginnen met elke dag een uur naar school.

‘Ik weet niet of ik bewust de boel manipuleerde, maar ik deed of ik heel bereidwillig was. Eigenlijk zag ik het totaal niet zitten om weer naar school te gaan. Ik knikte wel ja, maar ik dacht nee. Ik wilde alleen nog maar gamen. Nu weet ik dat ik voor Kim mijn angsten wilde verbergen. Het idee in een klas met vreemde leerlingen te komen kon ik niet aan.’

Bloot geven
Ondertussen sluit Bert aan bij ons aan tafel. Hij heeft meegeluisterd en is onder de indruk van de openheid van Javey.

‘Ik had stiekem wel gehoopt, maar toch knap dat je je zo bloot geeft.’

Dit is voor Javey een teken om door te gaan. Hij vertelt dat niemand van zijn vrienden wist dat het slecht met hem ging. Hij vertelde hen niet over zijn buikpijnen, angsten en chaos in zijn hoofd. Hij werd bang om überhaupt nog iemand tegen te komen.

‘Mijn overbuurvrouw knipte altijd mijn haar. Zij verhuisde. Ik moest een andere kapper zoeken. Dat durfde ik niet. Mijn overbuurvrouw sprak geen Nederlands en met haar hoefde ik niet te praten. Ik voelde mij bij haar veilig. Een kapper in de stad gaat vragen stellen. Daar was ik bang voor.’

Ik ben toch ook nog benieuwd naar zijn afspraak met Kim en vraag Javey ernaar.

‘Oh ja. Ik trok de stoute schoenen aan.  Ik had mij, ondanks de chaos in mijn hoofd, klaar gemaakt om een uur naar school te gaan. Wat denk je? Valt dat uur uit. Dat bedenk je toch niet.’

De schaterlach van Bert galmt door de ruimte.

Javey zelf bedacht op dat moment dat het zo moest zijn. Hij vond de wereld van League of Legends beter bij hem passen en ging verder met de hele dag gamen. Kim wachtte echter niet af en nam contact op met de Opvoedpoli.  Zij wilde kijken of de Opvoedpoli iets kon betekenen in de ruzies die Javey nog steeds met zijn moeder had.

Er volgden gesprekken met de Opvoedpoli en zijn moeder. Ook kreeg Javey cognitieve gedragstherapie. Dit vooral om hem te leren met zijn angsten om te gaan. Volgens de behandelaar zorgden de angsten voor de buikpijn en de chaos in zijn hoofd. Eén keer per week ging Javey naar therapie. Voor de rest van de week was hij thuis…..aan het gamen.

De gesprekken tussen Javey en zijn moeder leverden niet veel op, maar de cognitieve gedragstherapie leek aan te slaan. Het ging wat beter met Javey. Hij ging weer wennen op school en de therapie werd gestopt. Een paar dagen later kwamen de angsten weer terug. De stap om een uur naar school te gaan was verder weg dan ooit. Javey kroop weer de hele dag achter zijn computer.

Veilig
Kim keek in de spiegel, moest eerlijk zijn en gaf aan dat zij het ook even niet meer wist. Ze vroeg zich hardop af of CLEO iets voor Javey zou zijn en besprek dit met hem.

‘Wat was je eerste gedachte bij CLEO?’, vraag ik hem.

‘Ik weet het niet meer precies, maar ik vond het eigenlijk wel chill. Er werd gezegd dat ik rustig kon beginnen en dat ik wat later op de ochtend zou mogen starten. Ik had namelijk mijn dag- en nachtritme aardig omgedraaid. In mijn eigen tempo mocht ik dan aan mijn vakken voor school werken.’

Ondanks deze aantrekkelijke voorwaarden liep het anders. De dag dat Javey zou beginnen op CLEO verscheen hij, net als de volgende drie weken, niet.

Bert, zijn vaste begeleider van CLEO, belde hem elke ochtend. Hij had al snel het patroon van Javey in de gaten. Als hij hem in de middag of avond sprak nam Javey zich oprecht voor om de volgende dag te komen. De volgende ochtend bleek de stap te groot om te komen. Javey haakte dan af.

‘Het klinkt misschien raar, maar toch had ik vertrouwen in deze jongen. Elke dag nam ik contact met hem op. Ik vroeg hoe het met hem was en liet hem blijken dat hij altijd welkom was op CLEO’

Er ontstond een band tussen de twee. Javey geeft aan dat hij zich veilig voelde bij Bert en liet aan hem zelfs soms iets los over de angsten waar hij last van had. Na drie weken lukte het. Javey kwam naar CLEO. Langzaam bouwde hij met Bert aan structuur in zijn dagen.

‘Ik vond het enorm spannend. Ik was veel ouder dan de andere leerlingen.’

Bert had al snel in de gaten dat Javey makkelijk havo aan kon. Samen puzzelden ze regelmatig aan ingewikkelde wiskundesommen. Het vertrouwen tussen hen groeide verder. Om te voorkomen dat hij teveel zou missen op school ging Javey zelfs eerder dan afgesproken ook weer naar school.

Oplossingen
‘Was je gestopt met gamen?’, vraag ik hem

‘Nee, dat niet. Ik werd zelfs zo goed dat ik werd gevraagd voor semi-pro teams. Dat was dus wel link. Ik wist dat teveel gamen slecht voor mijn school was, maar dan merk je dat je echt goed bent in League of Legends.’

Javey was zelfs zo goed dat hij werd gevraagd om mee te doen met een wedstrijd in Engeland. Hij speelde daar voor een volle zaal met duizenden mensen en zat letterlijk in het middelpunt van de belangstelling.

‘Weet je wat raar is? Ik was toen helemaal niet zenuwachtig en had geen last van buikpijn of chaos in mijn hoofd. Ik voelde mij helemaal op mijn gemak in een vreemd land op een groot podium.’

Na het avontuur in Engeland sloot Javey aan bij zijn klas op school en CLEO verdween naar de achtergrond. Bert hield wel een lijntje open. Hij belde of appte regelmatig met Javey. De deur stond altijd open bij CLEO, mocht het niet gaan zoals Javey wilde. Dat was de boodschap van Bert.

‘Wat vond je prettig aan je weken op CLEO?’,  vraag ik hem.

‘Ik voelde mij gelijk thuis bij Bert en de andere docenten. Elke keer keken ze naar mogelijkheden om mij weer aan te laten haken op school. Bert daagde mij uit om zelf na te denken over de oplossingen. Maar hij dwong mij niet. Hij had goed gezien dat dwingen bij mij niet werkt.’

Bert vertelt dat Javey stil was in de klas en bij de activiteiten, maar dat hij alle informatie en indrukken opzoog als een spons. Hij zag alles wat er gebeurde en voelde de sfeer haarfijn aan. Wel merkte hij dat Javey de neiging had om keuzes en huiswerk voor zich uit te schuiven. Hij had vooral veiligheid nodig.

Deur open
Toch ging het weer mis op school. Hij was net weer gestart in 4 havo toen, als een donderslag bij heldere hemel, de chaos in zijn hoofd terug kwam. Ook de ruzies met zijn moeder waren nog niet voorbij. Het oude patroon kwam terug. Buikpijn, stress en angsten hielden hem weg van school. Hij kroop weer achter League of Legends. School aarzelde niet en riep medewerkers van de Opvoedpoli, CLEO  en de ouders van Javey bij elkaar. Samen met Javey gingen ze in gesprek over zijn klachten en wat de beste vervolgstap zou zijn.

Bert was duidelijk. De deur staat altijd open voor Javey. Al snel was de keuze gemaakt. Javey zou opnieuw aansluiten bij het programma van CLEO. Javey was op dat moment oprecht blij. Hij kende Bert goed en voelde zich veilig en vertrouwd bij hem en CLEO.

‘Ik ben welgeteld 1 dag geweest. Ik liep de klas binnen en schrok. Allemaal nieuwe leerlingen. Het klikte niet. Ik zei er echter niks over tegen Bert of andere begeleiders. Ik deed net of het goed ging, maar ik wist wel beter.’

Dag 2 kwam er niet, maar ook nu hield Bert contact. Hij bleef Javey bellen en appjes sturen. Javey is hier achteraf Bert zeer dankbaar voor.

Steun
‘Het ging in die periode echt heel slecht met mij en ik wilde er zelfs niet meer zijn.’

‘Heb je het dan over zelfdoding, Javey?’

Ik schrik zelf van mijn vraag, maar Javey lijkt niet van slag. Hij vertelt rustig verder.

‘Ja, maar het bleven alleen gedachten die plotseling opkwamen en waarvan ik eigenlijk wel wist dat ik het niet wilde. Wel een hele zwarte periode voor mij. Ik had geen grip op mijn gedachten. Ik was nog onder behandeling bij de Opvoedpoli, maar daar wisselde vaak mijn behandelaar.

Ik merkte dat ik dat lastig vond. Bij CLEO had ik vaste gezichten gezien en ik was stiekem blij met de berichtjes die Bert nog steeds stuurde.’

Javey woonde nog bij zijn vader en hij was weer veel aan het gamen. Nu hij niet meer naar CLEO ging koos zijn vader voor een radicalere aanpak. Op een morgen trok hij Javey letterlijk uit bed en stuurde hem naar school. Zijn vader vond dit verschrikkelijk en dit werkte niet. Zijn vader koos weer voor zijn oude aanpak – kinderen bepalen zelf wat ze willen -. Javey had nog wel de ingeving om via de huisarts een gesprek met de Praktijkondersteuner huisartsenzorg te regelen. In vier gesprekken keek zij met Javey welke behandeling of begeleiding nog mogelijk was. Het werd Triversum. Een GGZ instelling gespecialiseerd in kinder- en jeugdpsychiatrie.

Er was echter één probleem. Javey werd bijna achttien en de wachttijd bij Triversum was destijds een half jaar. Boek gesloten.

‘Ik bleef gamen en thuis zitten. Ik benoemde een keer dat ik wel wilde werken. Ik vond dit echter doodeng. Mijn moeder had een sollicitatiegesprek geregeld bij een supermarkt waar mijn broer ook werkte. Ik werd aangenomen. De spanning van deze nieuwe omgeving kon ik mentaal niet aan. Ik was de tweede dag ziek en de derde dag kwam ik te laat. Einde verhaal bij de supermarkt.’

Bert vertelt mij ondertussen dat hij nog wel contact hield.

‘Ik wist dat Javey niet vertelt wat er in hem om gaat. Dan lijkt het soms goed te gaan, terwijl dat niet zo is.’ Ook had Javey ondersteuning gekregen van Leviaan. Zij begeleiden ambulant jongeren met psychische problemen en gaan bijvoorbeeld mee naar gesprekken met behandelaars, woningbouwverenigingen of school.’ Ik was blij dat Javey in ieder geval nog deze steun had.’

Was Javey nu terug bij af? Hij ging namelijk niet naar school, speelde weer de hele dag League of Legends en hij begon zichzelf pijn te doen. Niet zichtbaar, want hij wilde niet dat iemand het zou merken. Ook de gedachten over zelfmoord kwamen terug.

Indruk
Door het ziekmelden en spijbelen kwam zelfs de leerplichtambtenaar om de hoek kijken. Misschien dat dit de druppel was, want Javey besefte dat het zo niet verder kon. Samen met Marlies van Leviaan bereidde hij een gesprek voor met CLEO, zijn ouders en de Opvoedpoli. Javey wist dat een terugkeer naar zijn oude school geen optie was. Voor het gesprek had Javey zelf een plan gemaakt. Zijn idee? Startend op CLEO wilde hij langzaam weer werken aan een terugkeer naar school.

Bert legt zijn handen op tafel en Javey en ik kijken zijn kant op.

‘Tijdens het overleg was ik onder de indruk van Javey. Hij had zelf een plan gemaakt om binnen acht weken weer naar school te gaan. Dit keer op het Jan Arentsz. Een school met meer structuur dan zijn oude school. Ik kreeg een mail van Javey met zijn plan. Ik las het twee keer. Waar had hij dit vandaan gehaald? Het plan zat goed in elkaar, hij maakte concreet tot op het uur wat hij elke dag moest doen en welke hulp hij van wie nodig had. In zijn plan gaf Javey aan dat hij wilde beginnen op CLEO. Hij was van harte welkom!’

Het plan werd werkelijkheid en Javey begon voor de derde keer op CLEO.

‘Hoe ging het deze keer?’

‘Er waren weer nieuwe leerlingen, maar wat ik prettig vond waren de bekende gezichten in de begeleiding’,  vertelt Javey.

Leerpunt
Er kwam echter een nieuwe draak op het pad van Javey. Om te mogen starten op het Jan Arentsz had hij een overgangsbewijs nodig van 3 havo naar 4 havo. Geen probleem zou je denken. Wel dus. Niemand wist waar het was, soms was hij er ineens en dan was hij weer verdwenen. Uiteindelijk had Javey geen document in zijn mailbox wat het overgangsbewijs was. Dit zorgde ervoor dat hij niet kon starten met zijn proefdag op het Jan Arentsz.

Bert is openhartig.

‘Achteraf gezien is deze situatie wel een leerpunt voor mij en mijn collega’s. Hadden we Javey hier niet meer in kunnen begeleiden en ondersteunen? Die vraag stel ik mijzelf nu wel.’

Javey reageert op de opmerking van Bert en ziet het anders. Hij neemt het Bert of zijn collega’s helemaal niet kwalijk. Gelukkig bleef Javey welkom op CLEO en samen met Bert zocht hij naar andere oplossingen.

De thuissituatie bleef ook een struikelblok voor Javey. Doordat hij bij zijn vader woonde had hij minder ruzie met zijn moeder. Maar ook bij zijn vader kon Javey niet aarden. Bert had in de gaten dat wat zijn moeder teveel had, namelijk directheid, zijn vader miste.

Oprechte interesse
Het verhaal van Javey bleef ook Bert puzzelen en hij kwam in aanraking met ‘Wij zijn BROER’. Een organisatie met ervaringsdeskundigen die Javey zouden kunnen helpen met zijn game verslaving.

Zou dat wat voor Javey zijn?

Javey ontkende in die tijd dat hij verslaafd was aan gamen, maar met een mooie anekdote vertelt hij dat hij dat echt wel was.

‘Mijn moeder kreeg een nieuwe vriend. Zij bood aan om bij hen in te trekken. Toen ik hoorde dat er geen goede wifi in zijn huis was, heb ik bedankt. Dat was echt een no go. Ik kon dan geen League of Legends spelen.’

Bert besprak de mogelijkheid van ‘Wij zijn BROER’ met Javey. Samen gingen ze naar een kennismakingsgesprek met Dennis. Javey had gelijk een goed gevoel, aangezien Dennis een ervaringsdeskundige was. Samen met de aanwezigheid van Bert gaf dit hem vertrouwen.

Het tweede gesprek met een andere medewerkster was echter minder succesvol. Javey mocht tijdens zijn verblijf geen computer op zijn kamer. Dat was voor hem onbespreekbaar. Na ingrijpen van Bert en Dennis werd de computer toegestaan.

‘Dat was gewoon oprechte interesse van Bert. Echt heel fijn.’

Vertrouwen
Net als bij zijn overgangsbewijs van 3 havo naar 4 havo doemde er weer een bureaucratische draak op. De verzekering van Javey bleek een probleem te zijn. Hierdoor kon hij pas drie weken later instromen bij  ‘Wij zijn BROER’.

Maar?

Hij had iets om naar uit te kijken en Javey boekte een grote overwinning op zichzelf. Met Bert op de achtergrond belde Javey zelf naar de verzekeringsmaatschappij. Alle angsten in zijn hoofd laaiden weer op. Dit leek een kleine stap, maar voor Javey en Bert was dit een grote overwinning. Javey ging nu niet meer dagelijks naar CLEO, maar onderhield wel contact met Bert.

Javey begon aan zijn behandeling bij ‘Wij zijn BROER’.

‘Net voor ik begon aan mijn behandeling bij ‘Wij zijn BROER’ kreeg ik nog een aanbieding van een goed team om semiprofessioneel League of Legends te gaan spelen. Echter koos ik voor ‘Wij zijn BROER’. De suïcidale gedachten namen zo toe dat ik enorm bang werd. De angst voor de dood was heel groot bij mij. Ik wist dat ik nu voor mijzelf moest kiezen.’

‘Ik heb altijd in hem geloofd en dat hij deze stappen heeft gezet bevestigd het voor mij’, vertelt Bert. Javey is nog steeds altijd welkom bij mij en ik werk volgens het principe elke dag een nieuwe kans. Dus als het een keer weer minder gaat, zoeken we naar een oplossing en niet naar een oordeel.

Geen oordeel
‘Wat is je het meest bijgebleven van CLEO?’

‘Ze hebben geduld met mij gehad, niet geoordeeld en ze zijn, samen met mij, blijven puzzelen naar een oplossing. Tegen jongeren die gebruik gaan maken van ….. zou ik willen zeggen; ga niet mee in het gedrag van anderen. Je komt bij CLEO voor jezelf en niet voor anderen.’

‘Ik heb nog een laatste vraag Javey. Mag dat?’

Hij knikt.

‘Speel je nu nog wel League of Legends?’

Javey en Bert beginnen te lachen.

‘Wij zijn BROER is daar heel duidelijk in. Zij adviseren om helemaal niet meer te gamen. Zij kunnen het mij echter niet verbieden. Dus om eerlijk te zijn speel ik af en toe nog. Ik noem dat zelf gecontroleerd gebruik.’

Ik glimlach en besef mij dat deze jongen inmiddels een legende in zijn eigen League is geworden. Ik knik naar Bert en begrijp helemaal waarom hij Javey heeft gevraagd zijn verhaal te vertellen.

Hoe is het nu met Javey?
Javey woont nu in Utrecht. Hij volgt in Hilversum de audiovisuele opleiding aan het ROC van Amsterdam. Hij sport veel en onthoudt zich al een lange tijd van gamen, alcohol en drugs. Hij zit vol energie. Dit is niet vanzelf gegaan. Na zijn dagbehandeling bij ‘Wij zijn BROER’ ging hij nog elke dag naar bijeenkomsten voor verslaving.

Hier leerde hij zichzelf kennen, kreeg hij inzichten tot zijn valkuilen en karaktergebreken en ook leerde hij omgaan met zijn angsten en andere problemen. Vooral het praten met lotgenoten heeft hem goed gedaan. Ook is ondertussen de band met zijn ouders, familie en vrienden weer helemaal hersteld.

Hij was blij met elke kleine stap die hij maakte. Zo fietste hij op een dag naar zijn nieuwe werk met twee hulpverleners. Eenmaal aangekomen kreeg hij een paniekaanval en is hij naar huis gegaan. Toch voelde het als een overwinning dat hij wel was gegaan. Normaal zou hij namelijk zijn telefoon uit hebben gezet en weer in bed zijn gedoken.

Ook had hij een hulpvraag gesteld, namelijk of hij een gesprekje kon krijgen met de persoon die hem ging inwerken. Zijn werkgever zag zijn angsten en besloot hierin mee te gaan. Vervolgens kwam er een gesprek met Daan waarin Javey alle angsten kon uitspreken. Ook werd hij de hele week ingewerkt door Daan. Dit zorgde voor rust. Dit voorbeeld laat zien dat Javey de afgelopen jaren heeft geleerd hulp te vragen in plaats van te vluchten in het gamen.

Sinds kort voelt Javey geen angsten meer om naar een winkel te gaan, werk te zoeken en nieuwe dingen te ontdekken en te doen. Bijvoorbeeld alleen naar de sportschool. League of Legends past niet meer in zijn leven.

Met dank aan Javey, Bert, alle betrokken organisaties en samenwerkingsverband vo Noord-Kennemerland in het bijzonder.