Haarlemmerolie
Gisteren vond Aventus Leert 2019 plaats. Alle medewerkers van Aventus gingen aan de slag met het thema leren. In workshops, lezingen en open tafel gesprekken werden ideeën, goede voorbeelden en mooie verhalen met elkaar gedeeld.
In het programmaboekje van deze dag mijn column ‘Haarlemmerolie’. Over de toekomst van onderwijs en de rol van de docent!
Veel leesplezier!
Haarlemmerolie
‘Spiegel, spiegel aan mijn wand. Hoe ziet de toekomst van het onderwijs er uit in ons land?’
Uiteraard praat mijn spiegel niet terug. Hoe over twintig jaar ons onderwijs eruit ziet? Wie het weet mag het zeggen. Wel weet ik dat, ook in ons onderwijslandschap, verandering de enige constante is.
Ben je tegenwoordig vier jaar? Je eerste CITO-toets heb je gemaakt. De studie Nederlands aan de Vrije Universiteit verdwijnt, terwijl de internationale PABO in Meppel bedolven wordt onder buitenlandse studenten. In de afgelopen twintig jaar is het geld dat we uitgeven aan huiswerkinstituten en toets trainingen van €26 miljoen naar €186 miljoen gegaan. Hoeveel is dit in 2030?
Bestaat over tien jaar het klaslokaal nog? Of volgen studenten online colleges van Humanoids en nemen ze met hun augmented reality-brillen deel aan vaardigheidstoetsen? Ook de studiekeuze wordt misschien wel bepaald door een doe-het-zelf DNA test. Je ziet direct of je geschikt bent als kapper, verpleegkundige of automonteur. De eerste testen zijn er nu al voor €69,-.
Wordt alles dan anders in het onderwijs? Zeker niet. Wat blijft zijn verhalen en docenten.
Dat verhalen overleven in het onderwijs is logisch. Al eeuwen geleden vertelden we elkaar verhalen bij het kampvuur. Ook in 2019, waarin feiten en cijfers de baas lijken, zijn de hersenen van onze studenten gek op verhalen.
Verhalen trekken zich allereerst niks van roosters, toets criteria en locaties aan. Ze lopen er dwars doorheen. In hun verhalen vertellen studenten ongemerkt hoe zij het dagelijks leven op school ervaren, wat belangrijk is in hun leven en wat hun mening is over bijvoorbeeld het klimaatbeleid. Verhalen van docenten zorgen ervoor dat niet alleen theoretische kennis overgedragen wordt, maar dat ook gevoelens en ervaringen een plek krijgen in ons onderwijs.
Ook verschillen wij van dieren en technologie, omdat we verhalende wezens zijn. We kunnen verhalen verzinnen, onthouden, vertellen en begrijpen. Daarnaast stimuleren verhalen van anderen onze eigen fantasie.
Verhalen zorgen daarnaast voor inleving in de ander. Dit is noodzakelijk als we onze studenten, naast een diploma, een rol als zelfdenkende en kritische burger willen meegeven. Dit lukt niet met DNA testen, augmented reality-brillen en Humanoids. Daar zijn verhalen voor nodig.
Dus?
Naast alle technologie kunnen we in de toekomst niet zonder docenten. Docenten zijn de haarlemmerolie in het onderwijs van de toekomst. Ze vertellen verhalen, luisteren naar de verhalen van studenten en brengen door verhalen jongeren bij elkaar. Ik weet zeker dat ze dan ook onze toekomstige generaties op weg helpen naar zelfdenkende deelnemers aan onze maatschappij.
Daar heb ik geen spiegel voor nodig!