Een column uit 2017 over helden in het onderwijs en in de zorg. Eerder gepubliceerd op www.storytellingacademy.nl.
Helden
Ik zet de radio wat harder, schakel terug en voeg in op de afslag naar Zwolle. Ik hoor Martin van Rijn praten over monitoren, normen, kwaliteitskaders en 2,1 miljard extra voor verpleeghuizen. Bingo. Snel pak ik het tankbonnetje van de bijrijdersstoel en klad de woorden van onze staatssecretaris erop. Op een beter moment kan dit radio-interview niet komen voor mij.
Ik ben namelijk op weg naar dertig studenten toegepaste gerontologie in Zwolle. Zij hebben mij uitgenodigd voor een gastles over Storytelling. Hun vraag? Wat is de kracht van een goed verhaal.
Een week geleden belde de docente mij ter voorbereiding op de gastles. Zij vertelde dat haar studenten in januari een project, product of initiatief zijn gestart samen met hun doelgroep; ouderen. Ze schrijven hierover een portfolio en geven een presentatie. Wat haar opviel; ze schrijven feitelijk, praten aanbodgericht en presenteren wat het product kan.
‘Eigenlijk een beetje saai dus’, zei ik. Waarom en voor wie komt onvoldoende uit de verf. Het zijn nog geen verhalen. Hier herken ik direct onze staatssecretaris op de radio in. Abstracte woorden, managementtaal en politiek jargon rollen uit zijn mond. Niks geen helden, draken en plot wendingen!
Ik heb voor de gastles het boek van Hugo Borst gekozen om met de studenten aan de slag te gaan. Het persoonlijke verhaal van Hugo en zijn moeder is symbool geworden voor de situatie van verpleeghuizen in Nederland.
De emotie, kwetsbaarheid en herkenbaarheid in zijn verhaal heeft veel mensen geraakt en er is bezieling gekomen in de feitelijke informatie die beleidsmakers en politici uitstorten over ons.
De staatssecretaris kwam voor mij dus als geroepen. Dit om, aan onze helden van de toekomst, het verschil te laten zien tussen feiten en cijfers en de kracht van een verhaal. Die 2,1 miljard is er namelijk niet gekomen door de feiten en cijfers van onze politici en hun beleidsmakers, maar door de bezieling van een persoonlijk verhaal over een zoon en zijn moeder met dementie.
Ik daag de studenten uit om hun verhaal te vertellen, geef zelf voorbeelden en vraag hen wie de held is in hun verhaal. Sommigen vinden dat nog wat lastig. Ik neem ze mee terug naar het boek van Hugo Borst. Zijn moeder is de held en Hugo is de mentor, samen met de professionals in de zorg die dag in dag uit voor haar zorgen. Misschien zijn de professionals ook wel helden?
Met andere voorbeelden van o.a. Calve Pindakaas (wie is er niet groot mee geworden) komen ze erachter dat hun idee of initiatief niet de held is, maar de ouderen zelf. Hun product helpt, net als Pindakaas, ouderen helden te laten worden. Langzaam ontstaan er verhalen in plaats van product beschrijvingen. Zo worden deze studenten ook held in hun eigen verhaal!
Ik bedank de studenten voor hun aandacht en Martin van Rijn voor zijn timing.